De Lemmer schutsluis aan de Binnenhaven werd in 1888 gebouwd naar een ontwerp van de hoofdingenieur van Provinciale Waterstaat S.J.Vermaas. Het monumentale sluiscomplex bestaat uit een ovaalvormige sluiskom met basaltstenen wanden, ijzeren lantarens, twee wachtershuisjes en een blok dienstwoningen voor het sluiswachterspersoneel. De rijke architectuur van de sluiswoningen is geïnspireerd op Belgische en Franse voorbeelden.

Op de sluishoofden staat een wachthuisje en een peilschaalhuisje, in dezelfde architectuur als de dienstwoningen. De eenlaags woningen zijn voorzien van trapgevels en horizontale witte sierbanden (ook wel ”speklagen” genoemd). Op de buitenhoofden van de schutsluis staan sierlijke ijzeren lantarens. De aanleg van de zeesluis maakte deel uit van een groter plan ter verbetering van de Lemmer zeehaven.

Na 1950 werd een nieuwe, grotere zeesluis gebouwd waarmee het oude sluiscomplex buiten dienst werd gesteld. Het is nu een rijksmonument.